Analiza przepisów Prawa budowlanego[1] skłania do wniosku, że kontener (morski, magazynowy) może zostać zakwalifikowany jako tymczasowy obiekt budowlany albo w ogóle nie będzie podlegać pod przepisy prawa budowlanego. W zależności od przyjętego poglądu, na inwestorze może ciążyć obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę lub dokonania zgłoszenia.

Z treści art. 3 pkt 5 p.b. wynika, że pod pojęciem tymczasowego obiektu budowlanego, należy rozumieć, także obiekt budowlany niepołączony trwale z gruntem, taki jak obiekt kontenerowy.

„Art. 3 p.b.

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

obiekcie budowlanym – należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;

[…]

tymczasowym obiekcie budowlanym – należy przez to rozumieć obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, a także obiekt budowlany niepołączony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przekrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe, przenośne wolno stojące maszty antenowe;

[…]”

Przywołana definicja legalna odnosząc się do pojęcia „tymczasowy obiekt budowlany” wskazuje na „obiekt budowlany”, który nie jest połączony trwale z gruntem, jednak jednocześnie we wskazanym przepisie wprost wymieniono jako przykład „obiekt kontenerowy”. Przy czym, można wnioskować, że taki „obiekt kontenerowy” powinien spełniać cechy „obiektu budowlanego”, o którym mowa w art. 3 pkt 1 p.b., tj. posiadać instalacje zapewniające możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem oraz być „wzniesionym” z użyciem wyrobów budowlanych.

Innymi słowy, posługując się wykładnią literalną można założyć, że jako tymczasowy obiekt budowlany można zakwalifikować „obiekt kontenerowy”, a więc obiekt złożony z co najmniej dwóch połączonych kontenerów posadowionych na gruncie, choć z nim trwale nie związanych oraz wyposażonych w określoną instalację i wykonanych z użyciem wyrobów budowalnych. Natomiast pojedynczy kontener nie powinien być w ogóle zakwalifikowany do kategorii „obiektów budowlanych”, w więc w konsekwencji wyłączony spod stosowania przepisów p.b.

Jednakże, w orzecznictwie pojawia się dość często zupełnie odmienny pogląd, wedle którego nawet pojedynczy kontener może zostać uznany za obiekt budowlany. Poniżej wybrane przykłady:

„Kwalifikacja prawna posadowienia kontenera niepołączonego w sposób trwały z gruntem jako budowli wymagającej pozwolenia na budowę nie budzi wątpliwości również w judykaturze, gdzie wyrażono jednoznaczne stanowisko, że zarówno obiekty kontenerowe jak i nawet wagony kolejowe służące rekreacji, są obiektami budowlanymi”[2];

„W postępowaniu administracyjnym, którego przedmiotem była ocena legalności kontenera stalowego oznaczonego literą A, organy nadzoru budowlanego zasadnie uznały, że jest to obiekt budowlany niepołączony trwale z gruntem, lecz wymagający pozwolenia na budowę. Obiekt ten nie spełniał warunków by mógł być objęty zgłoszeniem, ponieważ wbrew wymogowi z art. 29 ust. 1 pkt 12 Prawa budowlanego inwestor nie dokonał zgłoszenia jego budowy (obiekt istnieje od 2015 r.). Nadto nie był on przeznaczony do rozbiórki lub przeniesienia w inne miejsce przed upływem 180 dni od dnia dokonania zgłoszenia”[3].

Co ciekawe, w jednym z orzeczeń wskazano, że paczkomat jest obiektem budowlanym wymagającym uzyskania przez inwestora pozwolenia na budowę[4].

W każdym razie, jeśli przyjąć, że kontener będzie stanowić tymczasowy obiekt budowlany to w zależności od okoliczności może być wymagane uzyskanie przez inwestora pozwolenia na budowę lub dokonanie zgłoszenia.

Zgodnie z dyspozycją art. 29 ust. 1 pkt 7 p.b., nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę, natomiast wymaga zgłoszenia, budowa tymczasowych obiektów budowlanych niepołączonych trwale z gruntem i przewidzianych do rozbiórki lub przeniesienia w inne miejsce w terminie określonym w zgłoszeniu, ale nie później niż przed upływem 180 dni od dnia rozpoczęcia budowy określonego w zgłoszeniu. Innymi słowy, jeżeli kontener byłby posadowiony na działce krócej niż przez 180 dni, wówczas wystarczyłoby jedynie zgłoszenie.

Z kolei z treści art. 29 ust. 2 pkt 21 p.b. wynika, że nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę oraz zgłoszenia, budowa obiektów przeznaczonych do czasowego użytkowania w trakcie realizacji robót budowlanych, położonych na terenie budowy.

W pozostałych przypadkach koniecznym jest uzyskanie pozwolenia na budowę.

Odnosząc się w powyższym kontekście do pojęcia „budowy”, w orzecznictwie wskazuję się, że posadowienie obiektu na przygotowanym w tym celu wyznaczonym gruncie spełnia kryterium budowy, rozumianej jako „wykonywanie obiektu budowlanego”. W jednym z orzeczeń sąd administracyjny uznał, że przyczepa kempingowa będąca pojazdem może zostać uznana za tymczasowy obiekt budowlany, tylko przez sam fakt jej umieszczenia na betonowych bloczkach i czasowym pozbawieniu jej cech użytkowych pojazdu[5].

[1] Ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane (Dz. U. z 2021 r. poz. 2351 z późn. zm.); w tekście także jako „p.b.”.

[2] Zob.: Wyrok NSA z dnia 13 sierpnia 2013 r., sygn. akt II OSK 779/12.

[3] Zob.: Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 17 lipca 2017 r., sygn. akt II SA/Wr 219/17.

[4] Zob.: Wyrok WSA w Łodzi z dnia 17 stycznia 2019 r., sygn. akt II SA/Łd 761/18.

[5] Zob.: Wyrok NSA z dnia 5 maja 2022 r., sygn. akt II OSK 1247/19.