Wracamy do tematu „zielonej energii”. Zatrzymaliśmy się na kwestiach planistycznych. Kto przegapił poprzedni wpis, a jest zainteresowany tematem, polecam poprzedni odcinek.

A dziś:

Co jeśli planu nie ma?

Hulaj dusza… no niestety nie ma tak dobrze. W takim wypadku należy uzyskać decyzję o warunkach zabudowy albo decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego. Wobec tego, którą decyzję trzeba uzyskać? A może iść va banque i pozyskać obie?

Regułą jest, że w przypadku braku miejscowego planu należy wydać decyzję o warunkach zabudowy. Decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego ma charakter wyjątku, choć też jest wydawana tylko w przypadku braku mpzp i dotyczy wyłącznie inwestycji o charakterze publicznym w rozumieniu ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Po co w takim razie zawracać sobie głowę drugą z nich? Nie wdając się w niepotrzebne szczegóły – decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego ma jednak pewną przewagę nad decyzją WZ, która przejawia w zdjęciu pewnych ograniczeń przewidzianych procedurą przewidzianą dla decyzji WZ (np. przesłanki wynikające z art. 61 ust. 1 pkt 1-3 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym odnoszą się tylko do decyzji WZ). Można zatem mówić o mniej rygorystycznych wymaganiach stawianych inwestycjom celu publicznego. Ponadto, procedura uzyskania decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego jest uproszczona i można mówić większej trwałości tego rodzaju decyzji.

Znając ogólny zarys relacji pomiędzy tymi dwoma decyzjami należy wyjaśnić skąd się biorą dylemat inwestorów na tym etapie polegający na tym czy składać wniosek o decyzję WZ czy decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego. Dylemat bierze się z różnego podejścia organów w praktyce. Kiedy zatem potrzebna jest jedna czy druga decyzja? Odpowiedź, której udzielę na pewno nie spodoba się Czytelnikowi, gdyż jest to typowa odpowiedź prawnika – „To zależy”.

Przede wszystkim zależy to od interpretacji urzędników w danej gminie, czy planowana inwestycja ma charakter inwestycji celu publicznego. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, która zmienia, a w następstwie uchyla dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE. Dyrektywa ta kilkukrotnie w preambule wskazuje, że instalacje OZE mają swój wkład w ochronę środowiska, co wskazuje na to, że mamy do czynienia z celem publicznym. Jednakże niektóre organy wykazują się dużą odpornością na przedstawiane argumenty. Należy zatem włożyć sporo wysiłku w przekonanie nieprzekonanych. W razie klęski w potyczce z organem pozostaje tryb odwoławczy lub po prostu złożenie wniosku o wydanie decyzji WZ.

A co z małymi instalacjami?

Najczęściej okaże się, że nie będą zaliczane do przedsięwzięć wymagających przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko (w rozumieniu przepisów o ochronie środowiska) albo nie będą wymagały pozwolenia na budowę. Warto jednak wystąpić do gminy o wydanie zaświadczenia potwierdzającego dopuszczalność danej inwestycji na nieruchomości. To zaświadczenie będzie wymagane przez operatorów systemów elektroenergetycznych na etapie uzyskiwania warunków przyłączenia, a następnie zawieraniu umowy przyłączeniowej.

Fotowoltaika a środowisko

W toku procedury prowadzącej do wydania decyzji o warunkach zabudowy oceniany jest wpływ inwestycji na środowisko. Niektóre inwestycje będą obligatoryjnie podlegać procedurze związanej z oceną oddziaływania inwestycji na środowisko, która toczy się na odrębnych zasadach i kończy się wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Ta procedura powinna poprzedzać uzyskanie przez inwestora decyzji o warunkach zabudowy. To, czy w konkretnym przypadku będzie potrzebna decyzja środowiskowa zależy od powierzchni instalacji.

Uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest wymagane dla planowanych przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko oraz przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko wymienionych w Rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko z dnia 10 września 2019 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1839). Do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko Rozporządzenie zalicza między innymi: zabudowę przemysłową, w tym zabudowę systemami fotowoltaicznymi, lub magazynową wraz z towarzyszącą jej infrastrukturą o powierzchni zabudowy nie mniejszej niż 0,5 ha na obszarach objętych formami ochrony przyrody (parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe) lub w otulinach tych form ochrony przyrody, a także o powierzchni nie mniejszej niż 1 ha na pozostałych obszarach.

Farmy fotowoltaiczne o powierzchni zabudowy pomiędzy 0,5 a 1 ha są uznawane za mogące znacząco oddziaływać na środowisko, a tym samym wymagane jest uzyskanie decyzji środowiskowej, o ile mają być zlokalizowane w parkach narodowych, rezerwatach przyrody, parkach krajobrazowych, obszarach chronionego krajobrazu, obszarze Natura 2000, użytkach ekologicznych lub zespołach przyrodniczo krajobrazowych. Natomiast instalacje położone na pozostałych obszarach o powierzchni zabudowy do 1 ha nie wymagają uzyskania decyzji środowiskowej.

Decyzja o warunkach zabudowy

Wydanie decyzji o warunkach zabudowy możliwe jest jedynie w przypadku łącznego spełnienia następujących warunków:

• co najmniej jedna działka sąsiednia, dostępna z tej samej drogi publicznej, jest zabudowana w sposób pozwalający na określenie wymagań dotyczących nowej zabudowy w zakresie kontynuacji funkcji, parametrów, cech i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu, w tym gabarytów i formy architektonicznej obiektów budowlanych, linii zabudowy oraz intensywności wykorzystania terenu;
• teren ma dostęp do drogi publicznej;
• istniejące lub projektowane uzbrojenie terenu jest wystarczające dla zamierzenia budowlanego;
• teren nie wymaga uzyskania zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne;
• decyzja jest zgodna z przepisami odrębnymi.

Niekiedy w praktyce pojawiają się wątpliwości związane z tzw. zasadą dobrego sąsiedztwa (pkt 1 powyżej). Rodzą się bowiem wątpliwości interpretacyjne, czy farmy fotowoltaiczne stanowią infrastrukturę techniczną. Czasem sytuacja wymaga naprowadzenia sądu na właściwe tory.

Pozwolenie na budowę

W naszym porządku prawnym zasadą jest, że wszelkie inwestycje budowlane wymagają uzyskania pozwolenia na budowę, przy czym istnieje szereg wyjątków od tej reguły wymienionych Prawie budowlanym. Zatem, gdy przepis ustawy wyraźnie zwalnia z konieczności uzyskania pozwolenia na budowę, tylko w takim wypadku nie zachodzi konieczność jego uzyskania.

Zwracam uwagę na art. 29 ust. 4 pkt 3 lit. c). Z przepisu wynika, że prace z zakresu fotowoltaiki, które nie wymagają ani zgłoszenia, ani pozwolenia na budowę to prace polegające na montażu urządzeń fotowoltaicznych o mocy zainstalowanej elektrycznej  nie większej niż 50 kW. Trzeba jednak pamiętać, iż pomimo braku potrzeby dokonania zgłoszenia i uzyskania pozwolenia na budowę na inwestorze urządzeń fotowoltaicznych o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 6,5 kW ciążą pewne obowiązki. Winien on uzgodnić projekt urządzeń fotowoltaicznych pod względem zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej oraz zawiadomić organy Państwowej Straży Pożarnej o zakończeniu prac i zamiarze przystąpienia do użytkowania instalacji fotowoltaicznej.

Jednak, żeby nie było tak łatwo, nasz ustawodawca wprowadził, jak zwykle, wyjątek od wyjątku (czyli powrót do zasady głównej) – w określony przypadkach może jednak zaistnieć konieczność uzyskania pozwolenia na budowę. Pierwszym takim „wyjątkiem” jest realizacja przedsięwzięcia, które wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, oraz przedsięwzięcia wymagającego przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000. Drugi przypadek dotyczy montażu urządzeń fotowoltaicznych przy obiekcie budowlanym wpisanym do rejestru zabytków. Zgłoszenie zaś będzie wymagane dla robót wykonywanych na obszarze wpisanym do rejestru zabytków. W takim przypadku do wniosku o pozwolenie na budowę oraz do zgłoszenia powyższych robót należy dołączyć pozwolenie właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków wydane na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Dokonanie zgłoszenia jest niezbędne również, gdy inwestycja polega na montażu urządzeń fotowoltaicznych na obiekcie, a wysokość takich urządzeń będzie wyższa niż 3m. Dotyczy to także przypadku montażu urządzeń fotowoltaicznych na dachu budynku o mocy poniżej 50 kW.