Prawo budowlane nie definiuje pojęcia wiaty. Natomiast w orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalił się pogląd, że wiatę stanowić będzie samodzielna, lekka budowla, posiadająca dach, niekiedy ściany, której celem jest ochrona miejsca lub rzeczy przed oddziaływaniem atmosferycznym. Za podstawowe cechy wiaty, uznaje się wsparcie jej na słupach stanowiących podstawowy element konstrukcyjny i wiążący budowlę trwale z gruntem oraz brak trwałych ścian[1].

Z kolei cecha trwałego związania z gruntem sprowadza się – według sądów administracyjnych – do posadowienia obiektu na tyle trwale, by zapewnić mu stabilność i możliwość przeciwdziałania czynnikom zewnętrznym, mogącym go zniszczyć lub spowodować przemieszczenie lub przesunięcie na inne miejsce[2].

Jednocześnie przyjmuje się, że wiatę należy, co do zasady, zaliczyć do budowli[3]. Choć może się zdarzyć, że ze względu na indywidualną konstrukcję, wiata będzie spełniać kryteria przypisywane budynkowi.

Wobec powyższego można przyjąć, że wiatę stanowić będzie – co do zasady – obiekt posadowiony na słupach (np. betonowych, drewnianych) oraz posiadający nieocieplony, dach pokryty blachą i orynnowany. Wiata we wskazanym wariancie może posiadać, także drewniane ściany i drzwi. Przy czym, wspomniane słupy powinny znajdować się na poziomie gruntu, zaś na nich wsparta byłaby drewniana konstrukcja.

Jeżeli inwestorowi zależy na szybkiej budowie wiaty, która wykorzystywana byłaby na cele stricte składowe czy magazynowe, wówczas należy pamiętać, aby wznoszony obiekt o wyżej wskazanych cechach nie przekraczał 35m² powierzchni zabudowy.

Przepisy prawa budowlanego wskazują bowiem, że: „Nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę, natomiast wymaga zgłoszenia, budowa wolno stojących parterowych budynków gospodarczych, garaży, wiat – o powierzchni zabudowy do 35 m², przy czym łączna liczba tych obiektów na działce nie może przekraczać dwóch na każde 500 m2 powierzchni działki”.

Ponadto inwestor powinien pamiętać, że przy tego typu obiektach budowlanych jak wiaty, istotny jest sposób ich użytkowania (przeznaczenia). W orzecznictwie sądów wskazuje się, że jeśli wiata pełni określoną funkcję użytkową budynku to stosuje się wobec niej przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2022 r. poz. 1225), w tym m.in. § 12 regulujący wymagane odległości od granicy z sąsiednią działką budowlaną. Jednak, aby rzeczywiście mogły znaleźć zastosowanie przepisy tego Rozporządzenia, koniecznym jest jednoznaczne ustalenie, że wiata służy celom użytkowym budynku. Sąd administracyjny w jednym z orzeczeń stwierdził, że może to być funkcja gospodarcza, rozumiana jako przeznaczenie np. do przechowywania narzędzi czy sprzętu rolniczego[4].

Podobnie w literaturze wskazuje się, że o tym, czy wiata będzie pełnić funkcję użytkową budynku, decydować będzie jej przeznaczenie. Funkcję budynku będzie zatem spełniać wiata o przeznaczeniu innym niż wiaty rekreacyjno-wypoczynkowe, czyli taka jak wiata składowa, garażowa, magazynowa[5].

[1] Zob.: Wyrok NSA z dnia 24 listopada 2020 r., sygn. akt II OSK 1973/20; Wyrok NSA z dnia 21 kwietnia 2020 r., sygn. akt II OSK 1082/19; Wyrok NSA z dnia 24 listopada 2020 r., sygn. akt II OSK 1973/20.

[2] Zob.: Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 4 marca 2021 r., sygn. akt II SA/Ol 679/20; Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 22 stycznia 2020 r., sygn. akt II SA/Gd 656/19.

[3] Zob.: Wyrok NSA z dnia 21 kwietnia 2020 r., sygn. akt II OSK 1082/19; Wyrok NSA z dnia 16 lutego 2016 r., sygn. akt II OSK 1481/14; Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 10 kwietnia 2019 r., sygn. akt II SA/Po 1022/18.

[4] Zob.: Wyrok NSA z dnia 26 marca 2021 r., sygn. akt II OSK 1594/18.

[5] Zob.: M. Bursztynowicz, M. Sługocka [w:] M. Bursztynowicz, M. Sługocka, Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Komentarz, Warszawa 2022, § 2.