Inwestor planujący wykonanie studni głębinowej na terenie nieruchomości gruntowej musi wziąć pod uwagę między innymi przepisy określone w ustawie – Prawo budowlane[1] i ustawie – Prawo wodne[2]. W pierwszej kolejności należy odpowiedzieć na pytanie: Czy koniecznym jest uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego na wykonanie studni głębinowej? Następnie czy dla tego przedsięwzięcia wymagane jest uzyskanie pozwolenie na budowę albo dokonanie zgłoszenia budowy właściwemu organowi administracji architektoniczno-budowlanej.  

Z treści art. 395 pkt 5 i 7 P.w. wynika, że pozwolenia wodnoprawnego albo zgłoszenia wodnoprawnego nie wymaga wykonanie urządzeń wodnych do poboru wód podziemnych na potrzeby zwykłego korzystania z wód z ujęć o głębokości do 30 m oraz pobór wód powierzchniowych lub wód podziemnych w ilości średniorocznie nieprzekraczającej 5 m3 na dobę oraz wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi w ilości nieprzekraczającej łącznie 5 m3 na dobę, na potrzeby zwykłego korzystania z wód.

Definicję urządzenia wodnego sformułowano z kolei w art. 16 pkt 65 lit. d P.w., gdzie stwierdzono, że urządzenia wodne to urządzenia lub budowle służące do kształtowania zasobów wodnych lub korzystania z tych zasobów, w tym obiekty służące do ujmowania wód powierzchniowych oraz wód podziemnych.

Natomiast w art. 33 P.w. określono, że zwykłe korzystanie z wód służy zaspokojeniu potrzeb własnego gospodarstwa domowego lub własnego gospodarstwa rolnego, a także zwykłe korzystanie z wód obejmuje „pobór wód podziemnych lub wód powierzchniowych w ilości średniorocznie nieprzekraczającej 5 m3 na dobę” oraz „wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi w ilości nieprzekraczającej łącznie 5 m3 na dobę”.

Z przywołanych przepisów wynika, że dla wykonania studni głębinowej będzie wymagane pozwolenie wodnoprawne, jeśli planowane jest korzystanie z wód w sposób inny niż zwykły, a zatem jeśli studnia będzie m.in. głębsza niż 30 m, a także jeśli np. przewidziane jest bezpośrednie wykorzystywanie pobieranej ze studni wody do nawadniania gruntów lub upraw [por.: art. 34 pkt 12 P.w.].

Natomiast nie ma potrzeby uzyskiwania pozwolenia wodnoprawnego, gdy inwestor planuje wykorzystywać studnię o głębokości nieprzekraczającej 30 m, w celu zaspokojenia własnych potrzeb prowadzonego gospodarstwa domowego lub rolnego, gdy pobór wody w rocznym ujęciu nie przekroczy dobowo ilości 5 m3.

Odnosząc się do problematyki wymogów prawa budowlanego względem zamiaru inwestora w przedmiocie budowy studni głębinowych, należy zauważyć, że obecnie jedynym przepisem mającym zastosowanie będzie art. 29 ust. 2 pkt 25 P.b. Ze wskazanego przepisu wynika, że nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę oraz zgłoszenia, budowa obudowy ujęć wód podziemnych.

Z przepisów Rozporządzenia wydanego w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie wynika, że każda studnia powinna posiadać obudowę zarówno w tej części studni, która znajduje się poniżej poziomu terenu, jak i w części nadziemnej[3]. Zatem wykonanie studni głębinowej (kopanej lub wierconej) składa się z dwóch następujących po sobie czynności: wykonania odwiertu oraz jego obudowy. Przy czym, obudowanie studni nie polega jedynie na wykonaniu jej nadziemnej części, ale także na zabezpieczeniu jej podziemnego odcinka, np. przez umieszczenie w nim rury spustowej[4].

W jednym z wyroków Naczelny Sąd Administracyjny zwrócił natomiast uwagę, że „Nic nie wskazuje na to, aby ustawodawca mówiąc o obudowie ujęcia wód podziemnych, miał na uwadze jedynie część nadziemną studni. Zdaniem NSA nie wydaje się racjonalne, aby ustawodawca zakładał, że studnie będą budowane niejako w dwóch etapach”[5]. Innymi słowy, zdaniem NSA w zakresie przedmiotowym art. 29 ust. 2 pkt 25 P.b. zawiera się zarówno obudowa naziemna ujęcia wód podziemnych, jak i implicite część podziemna tego ujęcia, które stanowią razem funkcjonalną całość.

Wobec powyższego, zamiar wykonania studni głębinowej (ujęcia wód podziemnych) nie podlega ani obowiązkowi uzyskania pozwolenia na budowę, ani obowiązkowi zgłoszenia[6].

[1] Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2023 r. poz. 682 z późn. zm.) – w tekście jako „P.b”.

[2] Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2023 r. poz. 1478 z późn. zm.) – w tekście jako „P.w”.

[3] Zob.: §32 i §33 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2022 r. poz. 1225).

[4] Zob.: M. Bursztynowicz, M. Sługocka [w:] M. Bursztynowicz, M. Sługocka, Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Komentarz, Warszawa 2022, § 31.

[5] Por.: Wyrok NSA z dnia 10 kwietnia 2014 r., sygn. akt II OSK 2713/12.

[6] Zob.: Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 18 lutego 2020 r., sygn. akt II SA/Ol 1033/19.